"از مخدومقلی آموز آداب سخن "
گوشه ای از کتاب "از مخدومقلی آموز آداب سخن " بقلم آقای نور قلیچ فدارکار
زبان يكي از عوامل مهم ارتباطي انسان‌هاست كه خداوند عزيز و منان آن را به بندگان خود ارزاني بخشيده است. زبان با توجه به نقش ويژه‌اي كه در ارتباط اجتماعي و بيان انديشه دارد، در طول تاريخ مورد توجه قرار گرفته است و از نيكي و بدي آن سخن‌ها گفته، داستان ها ساخته‌اند.
در اين مقوله، ابتدا به بيان اهميت نصيحت و گوش دادن كه يكي از اركان چهارگانه ي زبان است،اشاراتي رفته سپس به «آداب سخن» از ديدگاه مخدومقلي مي‌پردازيم، كه آشنايي هر انساني با آنها از لوازم زندگي اجتماعي است. و رمز موفقيت در برقراري ارتباطات نيز، مراعات اين راه و رسم‌هاست.
مخدومقلي، در باره آنچه مي‌گفت بسيار انديشيده بود و به حقانيت گفتارش از صميم قلب باور داشت و خود قبل از ديگران به كار مي‌بست. او دل به خدا سپرده بود و سر منشأ كلامش نيز قرآن و سنت بود. وي به آنچه يقين داشت، مردم را دعوت مي‌كرد. يعني چيزي را كه خود لمس كرده و يا از نزديك شاهد و ناظر بوده و يا از منابع موثق خوانده يا شنيده با مردم در ميان گذاشته است. طوري كه بر اساس آنها ديگران را امر و نهي مي‌نمايد.
«مخدومقلي/اوگيت/برگيل/سوز/بيله اشيت ماك/دنگ/بولماز/گوران/گوز/بيله»
«مخدومقلي! به آنچه يقين داري، مردم را نصيحت كن. زيرا شنيدن كي بود مانند ديدن.»
شاعر عقيده داشت روشنگري و نصيحت مردم يعني امر به معروف و نهي از منكر واجب و گوش دادن به نصايح و خير خواهي مصلحان داراي پاداش است: «آيدماق/واجب/اولور/اشيتماك/ثواب».
از نظر مخدومقلي افراد جامعه در برابر نصايح بزرگان به سه دسته: افراد متواضع و حق طلب(پند پذير) و افراد خود خواه و دنيا طلب(پندناپذير) و افراد بي عقل و نادان تقسيم مي‌‍شوند. فراغي هر يك از اين گروه‌ها را با صفاتي كه درخور و شايسته ايشان است معرفي مي‌كند.
گروه «پندپذير» را با صفاتي نيك، از جمله: عاقل، دوست‌دار حق، مرد و خريدار خوب (زرشناس) توصيف مي‌كند. ولي گروه«پندناپذير» را:ناكس، نااهل، نادان و بي‌خرد و اسير دنيا مي‌نامد. و گاه بر شدت كلامش مي‌افزايد و آنان را به چهار پايان «دم بريده» از قبيل گاو، سگ و … تشبيه مي‌نمايد.
اينك سيماي اين طوايف را در اشعار مخدومقلي ملاحظه مي‌كنيم:
الف-سيماي گروه متواضع و حق طلب(پندپذير): از ديدگاه مخدومقلي، اين افراد، حق طلب و جستجو گراند و دل‌هاي پاك و بي آلايشي دارند. اما غباري بر دل و ديدگان ايشان نشسته است كه با اندك اندرزي صيقل مي‌يابند. از طرف ديگر، چون مرداني متواضع و فروتن هستند. به پند و اندرز بزرگان قوم ارج مي‌نهند و طالب و خريدار سخن حق‌اند:
«سوزيم/نصيحت‌دور/بر/قولاق/سالينگ بنده‌سي/من/سوزه/خريدار/قولينگ»
«به سخنانم كه تمامي نصيحت و خير خواهي است گوش دهيد. غلام آنم كه بر سخن حق گوش دارد و خريدار آن باشد.»
وأَنْ لَيسَ للانسانِ الّا ما سَعَی رزق ما آید به پای میهمان از خوان غیب میزبان ماست هرکس می شود مهمان ما هدف این وبلاگ آموزشی "ارتقای آموزش زبان قرآن ، عربی ؛ وارائه نمونه سؤالات و مطالب کارآمد برای همکاران دلسوز و دانش آموزان فهیم و استفاده از تجارب و راهنمائی اساتید می باشد. امید است با ارائه نظرات ؛ رهنمودهای ارزشمند وتذکرات سازنده ی خود یاریمان نمائید. درضمن اسفاده از مطالب این وب با ذکر منبع برای همه ی خوبان آزاد استو